Óútskýrt frávik sem veikir segulsvið jarðar er að þróast og skiptast í tvennt, segja vísindamenn. Reyndar er vitað að segulsvið jarðar snýr pólunum alveg á nokkur hundruð þúsund ára fresti og við erum nú löngu komin fram yfir slíkt flipp.

 

Óútskýrt frávik sem veikir segulsvið jarðar er að þróast og skiptast í tvennt, segja vísindamenn. 

Skýringarmynd © NASA/JSC

ESA hefur sent gervitungl sitt á vettvang til að rannsaka óvenjulega veikleika í segulsviði jarðar. Svo virðist sem hið undarlega frávik sem talið er að beri ábyrgð sé nú að þróast og klofna í tvennt.

Óútskýrður kraftur, kallaður Suður-Atlantshafsfrávikið, er svæði með minni segulstyrk sem nær frá Suður-Ameríku til suðvestur Afríku.

Í bili eru áhrif þessa fráviks takmörkuð við tæknilegar bilanir um borð í geimförum og gervihnöttum á sporbraut. Hins vegar, vegna þess að segulsvið jarðar ver okkur fyrir sólvindum og geimgeislun, er það mikilvægur hluti af plánetuvarnarkerfi okkar, ásamt lofthjúpnum, sem verndar okkur fyrir daglegum smástirnasprengjuárásum.

Geimvísindastofnun Evrópu (ESA) notaði stjörnumerkið Swarm satellite til að rannsaka fyrirbærið fyrr í þessum mánuði og nýjustu mælingar úr gagna-, nýsköpunar- og vísindaklasa stofnunarinnar sýna að annað frávik er að myndast við Vestur-Afríku. Vísindamenn skilja enn ekki áhættuna sem tengist þessari nýlegri þróun. 

© ESA/ATG Medialab

Undanfarin 200 ár hefur segulsvið jarðar misst um níu prósent af styrk sínum. Á milli 1970 og 2020 lækkaði lágmarksstyrkur úr um það bil 24.000 nanótum í 22.000.

EINNIG Á RT.COM 

Segulsvið jarðar, mikilvægt fyrir allt líf, getur verið í hættu vegna "leka kjarna"

Í ljósi þess að sviðið er myndað af rafstraumum sem myndast meðal fljótandi járns sem hringsnýst í ytri kjarna reikistjörnunnar eru sveiflur eðlilegar. Hins vegar hefur upphaflega Suður-Atlantshafsfrávikið vaxið og færst vestur á bóginn á u.þ.b. 20 km hraða (12 mílur) á ári og vísindamenn eiga enn eftir að finna orsökina til fulls, sem gerir þá staðreynd að það virðist nú vera að klofna í tvennt þeim mun forvitnilegri.

"Hið nýja, austlæga lágmark Suður-Atlantshafsfráviksins hefur birst á síðasta áratug og hefur á undanförnum árum þróast kröftuglega," segir jarðeðlisfræðingurinn Jürgen Matzka, hjá þýsku rannsóknarmiðstöðinni í jarðvísindum.

"Áskorunin núna er að skilja ferlin í kjarna jarðar sem knýja þessar breytingar."

 

EINNIG Á RT.COM                                                                                                 Segulsvið jarðar er á dularfullan hátt að bregðast við og ýta norðurpólnum í átt að Síberíu

Reyndar er vitað að segulsvið jarðar snýr pólunum alveg á nokkur hundruð þúsund ára fresti og við erum nú löngu komin fram yfir slíkt flipp. Þessi nýlega óútskýrða segulvirkni yfir Atlantshafinu kann að vera merki um yfirvofandi flipp, en frekari rannsókna er þörf áður en við skiljum hvað er raunverulega að gerast með plánetuna okkar og varnarkerfi hennar.

Heldurðu að vinir þínir hafi áhuga? Deildu þessari sögu!

Þú getur deilt þessari sögu á samfélagsmiðlum:

000

Egilsstaðir, 27.06.2023    Jónas Gunnlaugsson